معیارهای طراحی گلخانه

گلخانه ها شرایط بهینه اقلیمی برای رشد گیاهان را تامین می کند. در ساخت گلخانه ها کمتر باید به عادات و رسوم محلی منطقه‌ای توجه کرد و باید گلخانه را بر اساس نیاز عمومی محصول و شرایط اقلیمی نواحی مختلف ساخت. گلخانه ها باید در مقابل نیروهای باد، باران، برف و بار محصول مقاومت کرده و حداقل تغییرات را داشته باشند و همچنین باید حداقل استانداردها و خصوصیات فنی در ساخت گلخانه در نظر گرفته شود.
بیشتر گلخانه های موجود در جهان با پوشش پلاستیک ساخته می شوند. گلخانه های شیشه ای بخصوص در اقلیم ها معتدل شمال اروپا و تا حدودی در سایر کشورها از جمله در ترکیه یافت می شوند.

انواع گلخانه
انواع مختلف گلخانه برای اقلیم ها زیر توسعه داده شده اند:
• اقلیم های گرمسیری مرطوب اراضی پست با دمای حداقل متوسط در ماه های سرد بالاتر از ۱۲ درجه سانتی گراد
• اقلیم های نیمه گرمسیری و اراضی مرتفع گرمسیری با دمای حداقل میانگین در سرد ترین ماه های سال کمتر از ۱۲ درجه سانتی گراد
• اقلیم های خشک و کم آب
• اقلیم معتدل
علاوه بر شاخص های اقلیمی، نوع گلخانه را باید بر اساس نوع کاربرد (تولید در سطح کم یا صنعتی)، مواد به کار رفته در سازه، طول عمر و میزان دسترسی به مواد کم هزینه و ارزان در دسترس طراحی کرد. گلخانه های برای دوره زمانی کوتاه، می تواند ارزان تر ساخته شود. گلخانه های با طول عمر بالاتر دارای لوله های گالوانیزه یا تیرهای پوشش دار دارای استحکام مناسب هستند. برای نهالستان ها و برای گیاهان بزرگتر و گیاهانی مانند موز، طراحی خاص گلخانه مورد نیاز است.

انتخاب مکان گلخانه
معیارهای زیر را برای در مورد انتخاب مکان باید در نظر گرفت:
1. شرایط اقلیمی
2. تامین آب و برق
3. وجود کارگر
4. فاصله از بازار و هزینه حمل
5. جهت گلخانه به جهت وزش باد غالب و باران بستگی دارد. باید از ورود باران از طریق دریچه تهویه جلوگیری شود. در خنک کننده های تبخیری، فن ها باید به سمت جهت غالب باد تعبیه شوند.
6. شرایط محیطی نظیر وجود درختان و ساختمان های بلند و ارتباط با اثرات سایه اندازی و بادشکنی باید در نظر گرفته شود.
7. در صورتی که باد شدید باشد، احداث بادشکنها با استفاده از گیاهان طبیعی و یا با سازه های بادشکن مصنوعی در طراحی گلخانه باید مد نظر قرار گیرد.
8. خاک محل گلخانه باید زهکشی کافی را فراهم سازد.
9. توپوگرافی زمین باید شیب ملایم (حدود 0.5 تا 1.0 درصد) در جهت طولی داشته باشد و آب باران را زهکشی کند.

معیارهای عمومی طراحی
معیارهای عمومی برای طراحی گلخانه ها عبارتند از:
• شرایط اقلیمی منطقه
• نیازهای عمومی طراحی برای گلخانه های شیشه ای و پلاستیکی که شامل استانداردهای مختلف برای تحمل بار است.
• اقدام برای کنترل اقلیم و آفات
• در نظر گرفتن ارزان ترین مواد موجود منطقه و طول عمر مورد انتظار آنها
• اقدامات فنی برای تولید متراکم و حفاظتی (IPP)

بارهای روی چارچوب گلخانه
سازه گلخانه باید کم هزینه و مقرون به صرفه باشد. با این وجود، باید تنشهای محیطی نظیر طوفان، بارندگی، تگرگ و برف را در صورت بروز تحمل کند. اغلب خسارتهای گلخانه در اثر ضعیف بوده سازه است. برای جلوگیری از خسارت باید محاسبه و طراحی گلخانه با در نظر گرفتن استانداردهای موجود یا خصوصیات فنی که ارقام و اعداد مربوط به بارهای مختلف یا تحمل به نیروهای موجود را ارائه می دهد، طراحی کرد.
بارها و نیروهای مهمی که در طراحی سازه گلخانه باید در نظر گرفته شوند عبارتند از:
1. وزن ثابت و دائمی خود سازه و عناصر غیر ساختمانی
2. نیروی باد
3. وزن محصول و گیاه

نیازهای عمومی
اساس اصلی کشت گیاهان در شرایط حفاظتی و ساخت سازه های مربوطه، شرایط اقلیمی است. سایر عوامل برای طراحی و ساخت گلخانه عبارتند از:
دما، رطوبت، بارندگی،‌تابش خورشید و غیره

الزامات عمومی در طراحی گلخانه
سازه
1. دوام کافی در مقابل باد و وزن محصول داشته باشد
2. نصب سازه بر اساس ضوابط فنی باشد
3. اتصالات و رابط بین اجزا نباید در اثر وزن بارها جابجا شوند و بلغزند
4. فونداسیون باید تحمل بارهای وارده را دشاته باشند
5. پوشش پلاستیکی نباید با نیروی باد دچار لغزش شود.
6. از بست های ساده جداشدنی برای نصب پوشش استفاده شود. استفاده از میخ و پیچ توصیه نمی شود.
7. عایق بندی اجزا به خوبی انجام شود
8. نباید پوشش لاستیکی مستقیما با اجزا استیلی که در اثر تابش خورشید گرم می شوند در تماس باشند.
9. باید از مواد بادوام موجود در کشور که اقتصادی هستند برای طراحی و ساخت گلخانه استفاده کرد.

مهمترین فاکتورهای دوام گلخانه عبارتند از:
• ابعاد اجزا سازه
• اتصالات اجزا
• فونداسیون
• بستن و کشیدن لایه پلاستیکی

تولید و حفاظت تلفیقی گیاه (IPP)
هدف تولید و حفاظت تلفیقی گیاه (IPP) در یافتن روشهای جدید برای کاهش مصرف سموم و آفت کش است.
در جلوی تهویه و درها توری ضد ورود حشرات و آفت ها نصب شود تا از خروج حشرات مفید جلوگیری و از ورود حشرات مضر جلوگیری کند.
نصب توری کارآیی تهویه را کاهش می دهد و به همین دلیل باید فن های بزرگتری انتخاب کرد.